|
Leges contra sodomitas
ex urbium Italiae Statutis excerpta
1259 Statuta Bononiae (vulgo Bologna)
Statuti di Bologna dall'anno 1245 all'anno 1267, Regia tipografia, Bologna 1877, vol. 3 (= Monumenti istorici pertinenti alle provincie della Romagna, serie prima. Statuti, tomo III).
Statuta Communis Bononiae 1259.
§ CXLVI, De bannitis pro sodomitio non cancellandis, pp. 408-409.
Statuimus et ordinamus quod illi qui positi sunt in banno comunis [sic] bon<oniae> occasione sodomitti vitii ab eo tempore citra quo cepit ipsa societas p<er> p<otestatem> / p. 409 / sunt eiusdem comunis ipsa occasione et nullo modo vel ingenio q. aliquod statutum vel ordinamentum factum vel fatiendum possint de dicta vel dictis bannis cancellari vel eximi. Et quod statutum vel ordinamentum quod contra hoc statutum esset vel fieri contra illud sit inefficax et irritum prorsus.
1312 circa Statuta Collalti
Statuta Collalti, Andreola-Medesin, Treviso 1859.
Liber II, cap. X
(...)
Item, si quis commiserit nefandum vitium sodomiae cum masculo, poena capitis puniatur, et comburatur; patiens puniatur arbitrio Dominorum comitum inspecta aetate patientis, et modo, quo fuit inductus ad delinquendum.
1327 Statuta Derthonae (vulgo Tortona)
Statuta Derthonae, Metios, Mediolani 1573
[A Luchino Visconti promulgata].
Liber IV, § 39 (fol. 139r)
Rubrica de sodomitis
Item statuimus, & ordinatum est, quod si quis stupraverit aliquem masculum, vel cum masculo aliquo nefandam libidinem exercuerit, vel exercere conatus fuerit, procedendo ad actum, ita quòd per eum non steterit, violenter, vel voluntariè, si maior fuerit annis decem octo, igne concremetur ita quòd moriatur.
Si autem minor decem, & octo annis usque ad duodecim descensivè, puniatur arbitrio Rectoris pecunialiter, & corporaliter.
Patiens autem tale stuprum, sive maior, sive minor, violenter, nullam poenam patiatur.
Si autem voluntariè, & fuerit maior xviii annis, igne concremetur ita quòd moriatur.
Si autem minor xviii annis usque ad duodecim descensive, puniatur arbitrio Rectoris, prout de agente suprà dictum est.
1329 Statuta Paduae (vulgo Padova)
Statutorum magnificae civitatis Paduae libri sex. Degli statuti della magnifica città di Padua libri sei, Tivano, Venetiis 1747 (lege 1767) atque 1767, 2 voll.
Liber V, statutum VIII, caput 2 (vol. 2, p. 204-205).
p. 204
Qui mulierem, vel masculum polluerit contra naturam igne comburatur. Patiens vero puniatur, vel castigetur, aut etiam absolvatur abritrio Potestatis, & suae Curiae, considerata qualitate delicti, & Persona, & aetate sua.
 p. 205
Quello che avrà ardire di contaminare Donna, o Uomo contro natura si (sic) abbruciato. Quello poi che permette di essere contaminato si punisca, e castighi, ovvero ancora si assolvi ad arbitrio del Podestà, e sua Corte, considerata la qualità del delitto, Persona, e di lei età.
1351 circa, atque 1386 - Statuta Benaci
Statuti criminali della Riviera di Salò. In: F. Bettoni, Storia della Riviera di Salò, Malaguzzi, Brescia 1880 (4 voll.), vol. IV, "Statuti e decreti", pp. 121-226.
p. 158
De sodomite [sic] lviiii
Item quod si quis inciderit in crimine sodomie igne concremetur, ita quod statum [sic] igne moratur [sic] ante quam familia domini potestatis recedat de loco supplicij.
1353 atque 1447 - Statuta Carpi
Statuta civitatis Carpi annis MCCCLIII et MCDXLVII (Memorie storiche e documenti sulla città e sull'antico principato di Carpi, vol. VIII), Rossi, Carpi 1905.
De sposalicijs et matrimonijs, p. 116.
Sodomite vero qui tam detestandum et contra naturam scelus vituperosum et nefandum comiserint igne comburantur.
1387 Statuta Cremonae
Statuta civitatis Cremonae, Draconius et Bozola, Cremonae 1578.
§ 113, p. 41.
Rubrica de poena Sodomitae .CXIII.
Sodomitae igne concrementur, ita quòd statim in igne moriantur, antequàm familia recedat de loco supplicij.
1389 Statuta Bononiae
Statuta civilia, et criminalia civitatis Bononiae, Pisarro, Bononiae 1735 (2 voll.).
Vol. 1. Rubrica LIX criminal., p. 487.
De pena stuprum committentis in masculum, vel feminam.
Poena contra Sodomitas
8. Et si quis in Masculum Stuprum commiserit, comburatur tàm agens, quàm patiens, nisi patiens violenter patiatur: quo casu nullam poenam incurrat, & nisi aetas patientis eum excuset, quo casu pecuniariter puniri possit, in praemissis considerata aetate.
Poena Praestantis commodum ad Crimen Sodomiae.
9. Item Providemus quòd quicumque reperiretur in domo sua, vel quam habitaret, aliquos Sodomitas recipere ad illud Scelus perpetrandum, Ignis concrematione ad Mortem tradatur, & domus huiusmodi publicetur in Camara Bonon<iae>, si sciente Domino Scelus huiusmodi fuerit perpetratum.
1402 Statuta Adriae
Ius municipale Adriae, Valvasense, Venetiis 1707.
p. 42
De muliere, vel masculo poluto [sic] contra naturam.
Qui mulierem, vel masculum poluerit contra naturam, comburetur igne, patiens verò puniatur, & castigetur, aut etiam absolvatur arbitrio D. Vicecomitis considerata qualitate facti, & personae, & etate sua.
1404 circa - Statuta Feltriae (vulgo Feltre)
Statuta civitatis Feltriae, Gryphius, Venetiis 1551.
Liber IV, § 50, pp. 108v-109v.
De adulteriis, & qualiter raptum, incestum, vel in violentiam committentes, & contra naturam polluens puniatur.
p. 109
(...) Si vero quis mulierem, vel virum contra naturam polluerit, igne comburatur, paciens vero considerata qualitate, & persona, & aetate ipsius, arbitrio Potestatis & suae curiae puniatur, aut castigetur vel etiam absolvatur.
1425 Statuta Vicentiae (vulgo Vicenza)
Statuta communis Vicentiae. In: Jus municipale vicentinum, Lavezzari, Vicentiae 1706.
Liber tertius, cap. "De violentijs", 10, pp. 220-221.
Item quicunque [sic] mulierem vel masculum polluerit contra naturam, igne concremetur: patiens vero muliebria puniatur sive castigetur, aut etiam absolvatur //p. 221// arbitrio Rectoris, suorum assessorum & consulum communis Vicentiae considerata aetate, & inspecta qualitate facti, & personarum.
1455 Pars (id est decretum) Consilii Decum Venetiarum (2/3/1455)
Archivio di Stato di Venezia, Consiglio dei Dieci, "Miste", registro XV, foll. 49v-50v. Editum in Lorenzi (accurante), Leggi e memorie venete sulla prostituzione, Venezia 1870-1872, p. 50.
Cum clarissime intelligatur quantum multiplicet in hac civitate abhominabile et detestandum vicium sodomitis, unde ad obviandum huic pessimo morbo et ne provocemus super nos iram domini nostri Dei, est totis sensibus et ingenijs providendum. Vadit pars, quod eligi debeant per capita huius consilij duo Nobiles nostri mature etatis pro quolibet contrata, qui tales electi sint per unum annum et non possint refutare sub pena librarum C pro quolibet exigenda per capita huius consilij.
Et sub debito sacramenti diligenter inquirere et investigare teneantur quilibet, videlicet per contratam suam si in contrata illa tenentur per aliquos loca aut domus que appellantur bastie [scilicet: tabernae] in quibus solent multa illicita et inhonesta committi, aut si sunt compagnie non convenientis etatis, videlicet magnis cum parvis insimul conversantis, vel alie persone suspecte de huismodi vicio, et ubi se reducunt de die vel de nocte. Et si predicti tales vadunt insimul spatiatum extra civitatem, et ubi et demum omnem operam et curam suam adhibeant ad rem istam bene perscruptandam dando immediate notitiam et advisationem de omnibus que habuerint et invenerint in tempus Capitibus istius Consilij.
Que capita postmodum exequantur et faciant contra eos de quibus facta fuerit eis conscientiam, sicuti disponunt partes et ordines capti in hoc consilio super facto predicti abhominabili vicij.
1476 Statuta Cenetae (vulgo Ceneda)
Statuta Cenetae, Claserio, Cenetae 1609.
1476. Reformatio Statutorum (pp. 179-196).
III, 38 ("Reformatio Statuti sub Rubrica XXXVIII libro III". "De mulieribus violenter cognitis").
De pena polluentis aliquem contra naturam. Rubrica XXII, p. 191.
Qui mulierem, vel masculum poluetit [sic] contra naturam, comburatur igni. Patiens verò puniatur, et castigetur, aut etiam absolvatur arbitrio Domini Episcopi, vel Vic<arii episcopi> considerata qualitate delicti, et persona, et aetate sua.
1483 Statuta Brixiae (vulgo Brescia)
Statuta civitatis Brixiae, apud Damianum Turlinum, Brixiae 1557.
Quod sodomite igne crementur. § 75, p. 182
Qui mulierem, vel masculum poluerit, contra naturam, animo sodomiam committendi, comburatur igne: patiens vero puniatur, & castigetur: aut etiam absolvatur arbitrio domini potestatis, & suae curiae: considerata qualitate delicti, et personarum & etate sua.
1438 Statuta Portus Naonis (vulgo Pordenone)
Statuta et privilegia magnificae civitatis Portus Naonis, Zatta, Venetiis 1755.
Liber II, <§ 23>, p. 65.
De sodomia.
Item, si quis nephandissimum stuprum, & contra naturam scelus commiserit, propter quod insurgunt leges, & armantur jura, scilicet, sodomitico modo cum masculis commiscendo, se in se ipsum id patiendo, aut cum brutis animalibus faedose carnaliter commiscendo, igne sine mora concremetur, taliter, quod corpus ejus in pulverem convertatur.
1492/1503 Statuta Urbisveteri (vulgo Viterbo)
Statuta civitatis Urbisveteri, Bladio, Romae 1581.
[Promulgata ab Alexandro VI pontifice]
Liber III, rub. 27, pp. 174-175.
De poena committentis scoelus sodomiticum. Rub. XXVII.
Officiales, & eorum Curia teneantur & debeant vinculo iuramenti procedere ex eorum officio, & inquisitionem facere contra sodomitas qui tempore sui Officij, vel per annum antedictum // p. 175 // scelus committerent, aut dicerentur commisisse agendo, vel patiendo, & quos culpabiles invenerint vivis flammis igneis comburentur, exceptis pueris à quatuordecim annis infra, qui non teneantur ad poenam predictam, sed puniantur usque ad vigintiquinque libras denariorum arbitrio Officialium si sint doli capaces, aliter non puniantur.
Liber III, rub. 28, p. 175.
De poena Lenonum, sive Lenarum Mulierum. Rub. XXVIII.
Si quis, vel siqua commisserit (sic) lenocinium ad vitium sodomiae committendum, sive attentaverit, vel perfecerit, puniatur & puniri debeat poena ducentarum librarum, & nihilominus nudis carnibus fustigetur per totam Civitatem, & de Civitate expellatur, ad quam perpetuo redire non possit; Si autem fuerit leno, vel lena in adulterio, incestu, aut stupro cum Mulieribus honestis bonae vitae & famae, in centum libris puniatur, & similiter fustigetur, & expellatur de Civitate, adeo quod numquam possit redire.
(...)
1501 Statuta Regii (vulgo Reggio Emilia)
Statuta magnificae communitatis Regii, Bartholus, Regii 1582.
Liber III, § 58, p. 161.
De poena committentis sodomiam, & vitium bestiale contra naturam.
Cap. LVIII
Statuimus, & ordinamus, ne quis cuiuscumque status, & conditionis existat, sive masculus, sive foemina, horrednum facinus, & scelus sodomiticum perpetrare audeat, tàm agendo, quàm patiendo: quòd si, spreto Dei iudicio, commiserit; si quidem fuerit maior annis quattuordecim; suspendatur laqueo, ita, quòd moriatur, & statim igne concremetur, & ulterius condemnetur in libris centum monetae currentis: in quas poenas incidant quicunque auxilium, consilium, & favorem praestiterint ad ipsum scelus committendum.
1506 Statuta Scandiani
Statutorum Scandiani impressio secunda, Vedrotus, Regii 1669.
[Promulgata a comite Giovanni Boiardo anno 1506]
Liber III, tit. 23.
De incestuosis, adulteris, sodomitis, & concubinarijs.
Statutum est, quod incestuosae, adulterae, sodomiticae, concubinariaeque personae his poenis afficiantur. Filius, & mater committentes inter se vicissim horrendum coitus incestum, ambo igne comburantur, ita quòd animae eorum à proprijs corporibus separentur, omniaque talium personarum bona publicentur.
(...)
Item similiter de quacunque persona utriusque sexus committente coitum cum bestijs, & contra naturam, peccatumque illud maledictum sodomiae, si hoc casu delinquentes fuerint maiores annis quatuordecim eorum, earumque aetatis, ab annis vero quatuordecim infra publicè, acriterque nudi fustigentur, & aliam poenam non incurrant.
1510 Statuta Pergulae (vulgo Pergola)
Statuta terrae Pergulae, Concordia, Pisauri 1567.
Liber III, 45
De paena [sic] committentis vitium sodomiticum. Rub. XLV.
Quoniam propter scelestum crimen sodomie descendit ira Dei in filios diffidentie, & plures civitates ex hoc crimine conflagrasse leguntur.
Ut ab ipso posthac detereantur homines: statuimus & ordinamus quòd si quis contra naturam se immiscuerit & cum alique persona mare vel femina contra naturam vitium sodomiticum commiserit si fuerit xx. ann. maior igne debeat concremari: Si vero fuerit minor xx. ann. puniatur mitius arbitrio Potestatis inspecta qualitate facti & conditione persone: patiens vero si voluntarie passus fuerit paena simili puniatur.
Si vero violenter passus fuerit aut metu tali quòd cadere possit in constantem sit immunis a dicta paena, & de tali crimine procedi possit per accusationem & denuntiationem cuiuscunque & etiam ex Iudicis officio per inditia verisimilia & probabilia, & per omne genus tormentorum & probationis cum veris tamen inditiis: Domus autem seu locus in quo predictum facinus perpetratum fuerit si delinquentis fuerit publicetur cammere Illust. D. N. & c.
1514 Constitutiones Dominii Mediolanensis
1524 circa - Statuta Faventiae (vulgo Faenza)
Magnificae civitatis Faventie ordinamenta novissime recognita et reformata, De Simonetti, Faventiae 1527.
Liber IV, rubrica XIII
De poena stupri, adulterii, & sodomiae
(...)
Stuprum autem committens in masculum, si ipse agens, vel patiens fuerit maior annorum .xxv. aut uxoratus, si semel id tantum commiserit, ducatorum quinquaginta aureorum poena subiaceat, quae poena totiens duplicetur, quotiens tale delictum commiserit.
Et quando contigeret semel condemnari, vel condemnatum esse talem agentem, si secundo contigerit condemnari tunc capite puniatur, ita quod moriatur.
In minore agente vero poenae predictae pecuniariae dimidientur.
Patiens vero maior tamen ..xiiii. annis, & minor .xxv. condemnetur in quantitate ducatorum .xxv. quae totiens duplicetur quotiens sic deli<n>querit, nulla poena puniendo minorem annis .xiiii. sic patientem, aut vi cognitum cuiuscunque aetatis sit.
1532 Statuta Viglevani (vulgo Vigevano)
Statuta criminalia, civitatis et comitatus Viglevani. In: Statuta civilia et criminalia civitatis et comitatus Viglevani Pontico, Mediolani 1532.
fol. LXIIIv: Rubrica de delictis in quibus ex officio Praetor et iusdicentes procedere possint.
Dominus Pretor et iusdicentes Civitatis et Comitatus Viglevani possint et debeant inquirere et cognoscere ac procedere et condemnare, ex officio etiam sine accusatore vel denuntiatore, (...) sodomitas, homicidas, incendiarios, veneficos....
foll. LXIIIIr-v. In quibus casibus tortura fieri possit
Nullus reus subiciatur tormentis, seu sequestionibus nisi legitima indicia praecedant, et in casibus infrascriptis, videlicet in crimine // haeresis, sodomiae tubationis (sic) status Illustrissimi ducis Mediolani...
fol. LXXVIr. De sodomitis.
Sodomite igne comburantur ita quod moriantur.
1549 atque 1588 Statuta Papiae (vulgo Pavia),
adiectis adnotationibus Flavii Torti.
Statuta civitatis et principatus Papiae, Bartoli, Papiae 1590.
Statuta criminalia, rubrica 23 (p. 152).
De poena sodomitae. Rubr. 23.
Item statuimus, quòd quilibet sodomita debeat ignibus excremari taliter quod moriatur.
Et intelligatur sodomita ipso facto & iure nedum qui coierit cum masculo, sed etiam de cetero qui coierit cum aliquo bruto animali.
FLAVIO TORTI (sec. XVI-1622), Annotationes, seu lucubrationes ad Statuta Inclytae Civitatis Papiae, Bordoni, Papiae 1617.
p. 672
Quo casu omissio solemnitatis statutorum Communis Papiae non vitiat processum factum. Rubr. 5.
Item statuimus, & ordinamus, quod aliquis processus, qui de caetero fieret contra publicos, & famosos robatores stratarum, homicidas, proditores praefati Magnifici Domini, Proditores Civitatis, & locorum Districtus Papiae, & Sodomitas non possit vitiari, praetextu alicuius solemnitatis statutorum, vel reformationum Communis Papiae omissae. Et intelligantur quantum ad hoc publici, & famosi, si alias de simili maleficio essent banniti, vel comdemnati.
Summarium ad Statutum 5. in Criminalibus.
1 Latrones, proditores, grassatores viarum & homicidae, puniuntur etiam iuris ordine non servato.
2 Proditionis crimen atrocissimum, & in illo proceditur per plura spetialia.
3 Sodomiae crimen atrocissimum, & qualiter procedatur, ac puniatur remissivè.
1 [omissis]
2 [omissis]
3 In verbo, sodomitas, quam + fit hoc crimen nefandum, detestabile, & atrox, tam apud Deum quam homines hoc atrocissimum crimen, nemo est qui nesciat, contra quod leges insurgunt, ferro armantur, & gravissimè puniendo statuunt, l<ex> cum vir, C<aput> ad l<egem> Iul<iam> de adult<eriis> & de eo agit latissimè Clar<us> in §. sodomia, ubi Baiard. in addit<ione> plenius Farinac<cius> in tract<ato> de delict<is> carn<is> q<uaestio> 148.
p. 685
De poena sodomitae. Rubr. 23.
Item statuimus, quòd quilibet sodomita, debeat ignibus excremari, taliter quod moriatur. Et intelligatur Sodomita ipso facto, & iure, nedum qui coierit cum masculo, sed etiam de caetero qui coierit cum aliquo bruto animali.
p. 686
Sommarium ad Statutum 23. in criminalibus.
1 Sodomitae qualiter puniantur.
2 Sodomia tàm cum faemina, quam cum masculo punibilis.
3 Coiens cum animali bruto, punitur tamquam sodomita.
4 Sodomitae bona, an Fisco applicantur.
1 Sodomitae quicquid sit de iure communi, ex consuetudine, tamen Civi comburuntur, sivè sint agentes, sivè patientes. Clar<us> in §. sodomia, num. 4. ubi Baiard. num. 7. cum seqq. pluribus, Menoch<ius> de arbit<rariis> iud<icum questionibus> cas. 286. num<ero> primo, Farinac<cius> abundè de delict<is> carn<is> quaest<io> 148. & per Nov<ae> Mediolani Constitutiones, tit<ulo> de paen<is> §. sodomitae.
2 + Intelligitur autem hoc statutum procedere in sodomitis, tàm cum masculo, quàm cum faeminis [sic], licèt propriè sodomita cum faemina contra natura contrahatur, ut de communi, per Clar<um> in dicto §. sodomia, nu<mero> 2. Menoch<ius> dicto cas<u> 286. nu<mero> 5. plura possent de hoc nefando crimine dici, sed sufficiat lectorem ad praedictos auctores remittere.
3 + In glo<ssa> qui coierit cum aliquo bruto animali + etiam de iure causa uti sodomita punitur, qui cum animali bruto coierit, Menoch<ius> dicto cas<u> 286. num<ero> 6.
4 + Sodomitae autem bona in Dominio Mediolani, Fisco non applicantur, ut in Nov<is> Mediolani Constitu<tionibus> tit<ulo> de iur<e> & privil<egiis> Fisc<ii> c<aput> omnium, & ità iudicavit Senatus Excellentissimus Mediolani anno 1563. die 14. Iulij, an autem statim devolvantur agnatis proximioribus videndus, Plot<us> cons<ilio> 132. nu<mero> 9. & seq<uentibus> inter cons<iliis> crimin<alibus> tom<o> primo, Thob. Non. cons<ilio> 104. per totum, & per Farinac<cium> de delict<is> carn<is> quaest<io> 148. nu<mero> 12. & seqq.
1556 Statuta Urbini
Statuta civitatis Urbini [1556], Cesano, Pisauri 1559.
Liber IV. De adulterio, incestu, stupro & sodomia. Rub. XXXIX (pp. 90r-91v).
p. 91r:
(...)
SODOMITAE verò mares vel foeminae maiores viginti annis igne concrementur. Minores verò viginti annis, maiores tamen quatuordecim in ducatis quinquaginta puniantur, tam agens, quàm patiens, quam poenam si infra decem dies à die comdemnationis non solverint fustigentur per Civitatem & loca publica & consueta.
RUFFIANI verò lenones, & mediatore maiores viginti annis ad supradicta delicta committenda portantes ambasciatam, domum commodantes, auxilium, & favorem impendentes consumato delicto, eadem poena puniantur cum delinquentibus. Minores verò viginti annis vel flagitio nondum consumato ut supra faventes, Iudicis arbitrio citra mortem puniantur.
(...)
1580 Statuta Urbis Romae Gregorii XIII
Statuta Almae Urbis Romae auctoritate S.D.N. D. Gregorii papae XIII (...) reformata, et edita, In aedibus populi romani, Romae 1580.
Liber II, cap. 49, p. 108.
De sodomitarum poena. Cap. XLVIIII
Si quis nefandum sodomiae scelus commiserit, igne comburatur, ita et taliter quòd moriatur; & de praedictis, Curia ex officio inquirere, & procedere teneatur.
Liber II, cap. 51, p. 109.
De stupris, et violentijs
Si quis stuprandi causa honestae mulieri vel puero vim intulerit, vel invitis parentibus puellas aut pueros abduxerit, aut aliàs honestas mulieres & pueros rapuerit, aut rapi fecerit, etiam si stuprum non sequatur, furca suspendatur, ita ut moriatur. Sed si stuprum in masculum fuerit secutum, servetur Statutum supra de sodomitarum poena: & si capi non poterit, diffidetur, & condemnetur pro dicta poena, & perpetuo reaffidari non possit.
Si vero quis ex eadem libidinis causa honestam mulierem aut pueros verberaverit, vel chlamydem, vel infulam, vel quod aliud vestimentum, vel tegmen ex ea causa rapuerit, amputetur ei manus dextera, ita quòd à brachio separetur; & si capi non poterit, pro dicta poena diffidetur.
Si vero quis ex eadem libidinis causa cum vociferatione & convitio turpia verba contra honestas mulieres vel pueros protulerit, capiatur, & acriter torqueatur; & si viles sint personae, virgis cedantur, & per mensem in carceribus detineantur; quo elapso, non liberentur nisi praestita idonea cautione de non offendendo perpetuo, & de se repraesentando per integrum annum, toties quoties fuerint requisiti.
1621 Statuta Brixiae
Statuta magnificae civitatis Brixiae, cum reformatione novissima anni MDCXXI, Ricciardi, Brixiae 1722.
Quod sodomitae igne crementur. Cap. LXXV.
Qui mulierem, vel masculum polluerit contra Naturam, animo Sodomiam committendi, comburatur igne: patiens verò puniatur, & castigetur: aut etiam absolvatur arbitrio D. Potestatis, & suae Curiae: considerata qualitate delicti, et personarum & etate sua.
1634 Statuta Vallis Camonicae
Statuta vallis Camonicae, s. e., Brixiae 1634.
Liber II (Statuta criminalia), cap. 75, p. 203.
§ 75. De poena sodomitarum
Sodomita, tam agens, quam patiens, igne concremetur, & si in fortias non venerit, banniatur ab omnibus terris Sereniss. Dom. salvò, si delinquens fuerit minor annorum quindecim, quo casu, presens dispositio non procedat, sed puniatur iudicis arbitrio, poena pecuniaria, vel carceris; salvo semper arbitrio D. Potestatis, cum curia.
1648 Statuta Rhodigii (vulgo Rovigo)
Statuta Rhodigii, Lendenariae et Abbatiae, nuper reformata, Pinelli, Venetiis 1648.
Tractatus IV, cap. CLXXI (p. 120)
De muliere, vel masculo polluto contra naturam.
Qui mulierem, vel masculum polluerit contra naturam, prius capite puniatur, deindeque statim cremetur. Patiens verò tali poena non puniatur; sed aut castigetur, aut absolvatur arbitrio Rectorum considerata qualitate delicti, illius persona, & aetate.
1685 Statuta Vallis Antigorii
Statuta et privilegia Vallis Antigorii, Cattaneo, Ginevra 1685.
[Con commentario et additionibus domini Francisco de Villegas y Contardi, huius Vallis praetor annis 1684-1685].
De stupro et adulteriis § 75, pp. 172-174.
[Nihil dicit de sodomia. Sed in Additionibus, p. 174, Villegas haec addit]:
Stuprum vero cum masculo est crimen nefandum Decian<us> cons. 90. Socin<us> iun<ior> cons. 7. n. 3, ac etiam cum foemina committitur, & punitur teste Decian<us> in l. si qua mulier n. 9. C. de secundis nupt<iis>, estq; crimen communis fori, eiusq; poena, tàm in agente, quàm in patiente tex. in l. cum vir nubit in foeminam C. de adult., & quamvis ille textus videatur imponere poenam gladij, idest amputationis capitis, tamen de consuetudine sodomitae igne comburuntur Ang<elus Gambiglione> in l. cum vir nubit in foeminam, quem refert Afflict<us> super tertia parte Constit<ionum> Regn<i> rubr<ica> 42. in princ<ipio> post nu<merum> 13. pract. Iodoc. c. 96. n. 12., & ita servatum fuisse per Parlamentum Parisiense refert Papo<nius> lib. 24. tit. 10. Aresto<rum>. 5.
Et quando maritus vult punire uxorem in hoc crimen, sit criminis separatio, cum fit gravius adulterio, ut dicit Clar<us> lib. 5. §. sodomia, & c. omnes accusationes 32. q. 7. quem authorem Clar<um> latiùs vide loco cit. n. 7., & per totum.
[Statuta miscellanea cuius datam nescio]
Statuta Urbis Romae
Statuta et novae reformationes Urbis Romae, eiusdemque varia privilegia a diversis romanis pontificibus emanata, Stefano Guillireti, Romae 1519-1523.
[Paulo II attributa]
Liber secundus.
De rapientibus puerum vel puellam. Cap. liii.
Quicumque rapuerit vel abduxerit libidinis vel plagii causa vel faciendi redimi aliquem puerum vel puellam vel rapi fecerit suspendatur per gulam si capi poterit alias diffidetur & condempnetur in eadem pena ad furcas & perpetuo reaffidari non possit.
De sodomitis. Cap. lxi.
Item si aliquis vitium sodomiticum comiserit igne comburatur ita & taliter quod penitus moriatur. Et de predictis curia possit per inquisitionem procedere.
Statuti Pontremuli (vulgo Pontremoli)
Pontremuli statutorum ac decretorum volumen, Viotti, Parmae 1571.
[Promulgata a Galeazzo Visconti].
Liber tertius, cap. 48, p. 77v.
De poena sodomorum.
Mares sui corporis muliebria patientes, & cum ipsis nephandam libidinem exercentes, igne debeant concremari, ita quod moriantur.
Statuta Arretii (vulgo Arezzo)
Liber statutorum Arretii, Marescotti, Firenze 1580
Liber tertius, p. 152
De sodomitis. XXVI
Contra tales, & de poena talium procedatur, & sit, prout serenissimorum in lege.
Statuta Ravennae
Statutorum seu iuris civilis civitatis Ravennae libri V, Ioannelli, Ravenna 1590.
Liber V, § 12
De adulteriis, stupris, incestibus & sodomiijs, pp. 76v-77r, p. 77r.
(...)
Item si quis masculum, vel foeminam poluerit contra naturam, igne concremetur.
(...).
Statuta Bergomi
Statuta magnificae civitatis Bergomi, Santini, Bergomi 1727.
Collatio nona. Cap. XX. p. 295
Quando, & quibus casibus potest quis subicii quaestionibus, & tormentis
(...) possit subicii quaestionibus, seù tormentis in casibus infrascriptis: videlicè crimine haeresis, blasfemiae Dei, & Virginis Mariae, sodomiae, homicidii...
Collatio nona. Cap. LXXVII. p. 311
Quòd Sodomitae igne concrementur.
Si quis inciderit in crimen Sodomiae, capite puniatur, ita quòd statim moriatur. Deindè corpus suum mortuum in igne concremetur, antequam familia recedat de loco supplicii: & quilibet possit denunciare, vel accusare, sed per officium, per Inquisitionem; & alitèr procedi non possit.
-
|
